Ngày xưa, ở một miền nọ có một người tiều phu tên là Cuội.
Một hôm như lệ thường, Cuội vác rìu vào rừng sâu tìm cây mà chặt.
Khi đến gần một con suối nhỏ, Cuội bỗng giật mình trông thấy một cái hang cọp.
Nhìn trước nhìn sau anh chỉ thấy có bốn con cọp con đang vờn nhau.
Cuội liền xông đến vung rìu bổ cho mỗi con một nhát lăn quay trên mặt đất.
Nhưng vừa lúc đó cọp mẹ về tới nơi.
Nghe tiếng gầm kinh hồn ở sau lưng, cuội chỉ kịp quăng rìu leo tít lên một ngọn cây cao.
Từ trên nhìn xuống, Cuội thấy cọp mẹ lộng lộn trước mặt đàn con đã chết.
Nhưng chỉ một lát sau, cọp mẹ lẳng lặng đi đến một gốc cây gần chỗ Cuội nấp đớp lấy một ít lá rồi trở về nhai và mớm cho con.
Thời gian ăn chưa đầy một miếng trầu, bốn con cọp con đã vẫy đuôi sống lại khiến cho Cuội vô cùng sửng sốt.
Chờ cho cọp mẹ tha con đi nơi khác, Cuội mới lần xuống tìm đến cây lạ kia đào gốc vác về nhà.
Dọc đường gặp một ông lã ăn mày nằm chết vật trên bãi cỏ, Cuội liền đặt gánh xuống, không ngần ngại bứt ngay mấy lá nhai và mớm cho ông già.
Mầu nhiệm làm sao, mớm vừa xong, ông lão đã mở mắt ngồi dậy.
Thấy có cây lạ, ông lão bèn hỏi chuyện, Cuội thực tình kể lại đầu đuôi.
Nghe xong ông lão kêu lên:
– Trời ơi! Cây này chính là cây có phép “cải tử hoàn sinh” đấy.
Thật là trời cho con để cứu giúp thiên hạ.
Con hãy chăm sóc cây nhưng nhớ đừng tưới bằng nước bẩn mà cây nó bay lên trời…
Nói rồi ông lão chống gậy đi.
Còn Cuội thì gánh cây về trồng ở góc vườn phía Đông, luôn luôn nhớ lời ông lão dặn, ngày nào cũng tưới bằng nước giếng trong.
Từ ngày có cây thuốc quý, Cuội cứu sống được rất nhiều người.
Hễ nghe nói có ai nhắm mắt tắt hơi là Cuội vui lòng mang lá cây đến tận nơi cứu chữa.
Tiếng đồn Cuội có phép lạ vang đi khắp nơi.
Một hôm, Cuội lội qua sông gặp xác một con chó chết rồi.
Cuồi vớt lên rồi giở lá trong mình ra cứu chữa cho chó sống lại.
Con chó quấn quýt theo Cuội, tỏ lòng biết ơn.
Từ đấy, Cuội có một con vật tinh khôn làm bạn.
Một lần khác, có lãi nhà giàu ở làng bên hớt hải chạy đến tìm Cuội, vật nài xin Cuội cứu con gái mình vừa sẩy chân chết đuối.
Cuội vui lòng theo về nhà, lấy lá chữa cho.
Chỉ một lát sau, mặt cô gái đang tái nhợt bỗng hồng hào hẳn lên, rồi sống lại.
Thấy Cuội là người cứu sống mình, cô gái xin làm vợ chàng, lãi nhà giàu cũng vui lòng gả cho Cuội.
Vợ chồng Cuội sống với nhau hoà thuận, êm ấm thì bỗng nhiên, một hôm, trong khi Cuội đi vắng, có bọn giặc đi qua nhà Cuội.
Biết Cuội có phép cải tử hoàn sinh, chúng quyết tâm chơi ác.
Chúng bèn giết vợ Cuội, cố ý moi ruột người đàn bà vứt xuống sông, rồi mới kéo nhau đi.
Khi Cuội trở về thì vợ đã chết từ lâu, mớm bao nhiêu lá vẫn không công hiệu, vì không có ruột thì làm sao mà sống được.
Thấy chủ khóc lóc thảm thiết, con chó lại gần xin hiến ruột mình thay vào ruột vợ chủ.
Cuội chưa từng làm thế bao giờ, nhưng cũng liền mượn ruột chó thay ruột người xem sao.
Quả nhiên người vợ sống lại và vẫn trẻ đẹp như xưa.
Thương con chó có nghĩa, Cuội bèn nặn thử một bộ ruột bằng đất rồi đặt vào bụng chó, chó cũng sống lại.
Vợ với chồng, người với vật lại càng quấn quýt với nhau hơn.
Nhưng cũng từ đấy, tính nết vợ Cuội tự nhiên thay đổi hẳn.
Hễ nói đâu là quên đó, làm cho Cuội lắm lúc bực mình.
Đã không biết mấy lần chồng dặn vợ:
– Có đái thì đái bên Tây, chớ đái bên Đông, cây công lên trời.
Nhưng vợ Cuội hình như lú ruột, lú gan, vừa nghe dặn xong đã quên biến ngay.
Một buổi chiều, chồng còn đi rừng kiếm củi chưa về, vợ ra vườn sau, không còn nhớ lời chồng dặn, cứ nhằm vào gốc cây quý mà đái.
Không ngờ chị ta vừa đái xong thì mặt đất chuyển động, cây đảo mạnh, gió thổi ào ào.
Cây quý tự nhiên bất gốc, lững thững bay lên trời.
Vừa lúc đó Cuội về đến nhà.
Thấy thế, Cuội hốt hoảng vứt gánh củi, nhảy bổ đến, toan níu cây lại.
Nhưng cây không níu được, mà cả người và cây cùng bay bổng lên trời.
“Theo kho tàng truyện cổ tích Việt Nam – NXB Văn Học”