Truyện cổ tích luôn hấp dẫn người đọc bởi sự sinh động của nó, trong cả ngôn từ lẫn hình ảnh. Không có giới hạn đối với thể loại này, trí tưởng tượng của con người được vận dụng hết sức khó thể, bởi vậy, mà đối với truyện cổ tích, thế giới của cây cối và động vật vẫn sinh động như thế giới của loài người. Sau đây là tổng hợp những câu chuyện hay kể về sự ra đời của các loài hoa:
1. Sự tích hoa hồng
Ngày xưa, hoa hồng chỉ toàn một màu trắng tinh. Những bông hoa hồng nói với nhau:
- Ước gì chúng ta có nhiều màu sắc như các loài hoa khác.
- Ừ nhỉ ! Giá mà chúng ta có được màu đỏ rực rỡ của hoa thược dược, màu tím ngát của hoa lưu ly, màu vàng tươi của hoa cúc…
- Nhưng chúng ta biết làm cách nào bây giờ ?
Đúng lúc ấy, có một nàng tiên bay qua và nghe được câu chuyện của những bông hoa hồng. Nàng thầm nghĩ “Mình sẽ giúp các bạn hoa hồng!”
Nàng tiên bay đến gặp thần Mặt Trời và nói:
- Xin thần hãy ban cho loài hoa hồng sắc đỏ rực cháy của thần!
Thần mặt trời vuốt râu cười khà khà, gật đầu cười đồng ý.
Nàng tiên cảm ơn thần Mặt Trời rồi bây đến gặp nữ thần Mặt Trăng và nói:
- Xin nữ thần ban cho các loài hồng sắc vàng êm dịu của thần!
Nữ thần Mặt Trăng mỉm cười gật đầu.
Sáng sớm hôm sau, khi nàng tiên trở lại vườn hoa hồng thì cây lá tưng bừng chào đón. Bông hồng đỏ thắm nhất giữa các bông hồng mỉm cười chào đón nàng tiên. Nàng tiên nói:
- Từ nay, bạn có tên là Hồng Nhung. Các bạn hoa hồng có cánh màu vàng thì gọi là Hồng Vàng. Còn những bông hoa vẫn giữa màu trắng tinh thì gọi là hoa Hồng Bạch.
Hoa Hồng Nhung băn khoăn hỏi:
- Tiên nữ ơi, nàng bay khắp đó đây, nàng có biết ai đã biến màu cho loài chúng tôi không?
Nàng tiên trả lời:
- Đó là thần Mặt Trời, Mặt Trăng, là hơi ấm ngọt ngào của Đất mẹ, là nắng gió, là mưa và sương đêm, là bạn bè ở khắp nơi đấy!
Những bông hoa hồng cùng lên tiếng:
- Vậy thì chúng tôi phải làm gì để đáp lại lòng tốt của họ ?
- Các bạn hãy mang hương sắc của mình làm đẹp cho cuộc sống. Đó là cách trả ơn đáng qúi nhất.
Nói rồi nàng tiên nữ vui vẻ bay đi để khoe với tất cả mọi người rằng: đã có một loài hoa hồng muôn sắc hương rực rỡ.
Thế là từ đó, hoa hồng có nhiều màu sắc như bây giờ.
Sự tích hoa Mộc Lan
Truyện kể rằng:
“Trên đất Nhật, có nàng Keiko mồ côi cha mẹ từ nhỏ và phải tự kiếm sống bằng nghề làm hoa giấy. Nàng làm việc vất vả suốt từ sáng sớm đến tối mịt, nhưng hoa bán được nhiều mà lãi chẳng đáng là bao. Làm việc mệt nhọc mà vẫn không có nhiều tiền để mua cho mình một bộ kimono. Nàng lấy làm buồn lòng.
Rồi đến một ngày, có một chú vẹt đã cho nàng biết được bí quyết làm hoa giấy thành hoa thật nhờ vào việc tiếp tế cho chúng những giọt máu của chính mình. Khi biết được nàng đã nhỏ những giọt máu lên hoa giả để biến chúng thành hoa tươi.
Hoa của Keiko trở nên đẹp một cách kỳ lạ và nàng làm không kịp bán. Keiko giàu lên nhanh chóng. Tiền đã giúp cô thay đổi thành một thiếu nữ xinh đẹp, điệu đà. Tiền đã đưa cô đến với vũ hội, gặp được người cô yêu. Người yêu của Keiko muốn rằng cô sẽ kiếm đủ tiền để mua cho cả hai một ngôi biệt thự.
Để thực hiện ước mơ này, hoa tươi cần được bán nhiều hơn. Keiko bắt đầu lao động cật lực hơn và tất nhiên máu ở đầu ngón tay cô cũng phải chích nhiều hơn. Rồi Keiko cũng mua được ngôi nhà nhưng rất nhỏ nên chẳng làm chồng nàng thỏa nguyện. Hoa tươi lại buộc phải bán nhiều hơn nữa. Nhiều mãi, nhiều mãi cho đến
một ngày cuối cùng của nàng cũng bị vắt kiệt trước cái giá quá hời của một vị khách Pháp.
Cây hoa với một bông đỏ thắm này đã biến giấc mơ sống trong biệt thự của người chồng ích kỷ thành sự thực. Nhưng nó cũng lấy đi hơi thở cuối cùng của Keiko. Còn vị khách đặc biệt yêu thích hoa tươi của Keiko thì hân hoan mang nó về nước và trìu mến gọi nó là mộc lan. Từ đó, loài người cùng lúc có thêm một huyền thoại buồn và một loài hoa quý mang tên hoa mộc lan.
Đây là loài hoa tượng trưng cho vẻ đẹp thuần khiết và sự hi sinh cao cả của người phụ nữ, một loài hoa có một câu chuyện buồn ẩn sau vẻ đẹp quý phái, thanh thuần.
Sự tích hoa bồ công anh
Trên một cánh đồng nọ, có một loài cây có những bông hoa vàng rực. Những chiếc lá dài, xanh thẫm với những chiếc răng cưa nhọn hoắt như những chiếc răng nanh của con sư tử. Người ta gọi nó là cây Răng Sư Tử. Răng Sư Tử nằm đủng đỉnh bên trên đồng cỏ dại; trong trái tim chàng ôm ấp những cánh hoa vàng như màu nắng. Người chàng yêu chính là đoá hoa nở rộ từ chính trong vòng tay ấm áp của chàng. Những chiếc lá gai góc của Răng Sư Tử ôm vòng lấy những đoá hoa, chở che và đầy khao khát.
Mùa hạ đến, những bông hoa trút bỏ những chiếc trâm cài đầu vàng óng. Chiếc áo ruộm nắng được thay bằng một cái áo choàng bông nhẹ; trắng muốt và mịn như những chiếc lông ngỗng. Bông hoa từ trong vòng tay chàng trai vươn cao lên đầy kiêu hãnh. Răng Sư Tử vẫn say mê ngắm nhìn và thầm ngợi khen vẻ đẹp ấy của nàng. Người con gái của chàng đã biến thành bông Bồ Công Anh với chiếc áo choàng trắng xốp. Tình yêu cứ thế lớn lên…
Bỗng một ngày, từ một miền xa xôi nào đó, thổi đến một người con trai có cái tên là Gió. Gió ồn ào, mạnh mẽ, cuồng nhiệt và sôi nổi. Gió lướt đi trong vũ khúc quay cuồng. Gió cầm trên tay cây sáo trúc, thổi những bài ca đẹp về cánh đồng, và về những miền đất mà chàng đã đi qua. Gió kiêu hãnh, Gió lạnh lùng, và Gió cũng vô tâm. Gió lướt đi ngang qua trên cánh đồng, khiến biết bao loài cây phải hướng mắt theo. Bên trên cái thế giới nhỏ bé ấy, chàng là người được yêu mến và ngưỡng mộ.
Bồ Công Anh không phải là ngoại lệ. Gió ập tới khiến nàng choáng ngợp, choáng ngợp trước vẻ phong lưu và bất cần. Khi cơn Gió lướt qua trên cánh đồng, nàng vươn mình theo hướng gió, đón Gió về lại bên nàng. Nàng muốn được những ngọn gió mát rượi ôm ấp vào lòng; vuốt lên từng sợi bông của chiếc áo choàng trắng xốp. Nàng yêu Gió, trong sáng và trọn vẹn.
Nhưng Gió sinh ra không phải để dừng chân. Chàng là đứa con của Ngao Du và Mạo Hiểm. Cánh đồng cỏ bình yên không phải là chỗ trú ngụ đời đời. Gió lại ào ạt thổi qua. Bồ Công Anh cố níu giữ, cố nắm bắt Gió bằng thân hình mảnh dẻ của mình, nàng vươn mình ra. Nhưng vô ích. Gió vẫn cứ thổi lạnh lùng.
Răng Sư Tử nhói lên trong lòng. Trái tim chàng như bị chính những chiếc răng cưa cào xé. Chàng che chở cho người con gái chàng yêu, để rồi mất nàng trong giây lát. Răng Sư Tử tuyệt vọng giơ những cánh tay xanh biếc ra, giữ chặt lại Bồ Công Anh trắng muốt. Nhưng cánh tay chàng chơi vơi trong Gió. Những cánh hoa Bồ Công Anh xinh đẹp và mềm mại đã tự tách khỏi nhuỵ hoa, để bay cùng chiều với Gió mất rồi.
Và ngày ngày, những người nông dân đi trên cánh đồng vẫn nghe tiếng Răng Sư Tử thì thầm cùng với chàng Gió từ miền xa thổi đến, hỏi những cánh Bồ Công Anh đã được Gió mang tới nơi đâu… “Ở nơi đó, cô ấy sống thế nào?”. Gió im lặng, Gió không thể mang Bồ Công Anh đi mãi. Cô gái ấy rơi xuống trên những cuộc hành trình, vùi mình vào trong đất, để rồi lại hồi sinh thành những đứa con và đặt tên chúng là Răng Sư Tử…
Sự tích hoa lưu ly – Forget me not
Chuyện kể về một cô gái xinh đẹp yêu một chàng hiệp sĩ trẻ, và một hôm hai người dạo chơi trong một thung lũng xinh đẹp bên dòng sông Danube. Tình cờ cô gái thấy một đóa hoa màu xanh đang trôi dọc dòng sông đó.
Cô gái liền muốn người yêu vớt đóa hoa tươi đẹp đó cho cô, chàng hiệp sĩ ngay lập tức lội xuống dòng sông vớt đóa hoa đó. Nhưng lúc đó dòng nước chợt chảy siết, hơn nữa bộ áo giáp cồng kềnh nên chàng trai không thể bơi vào bờ.
Cuối cùng hơi tàn lực kiệt, biết không thể nào thoát khỏi cái chết, chàng trai liền cố hết sức ném đóa hoa màu xanh đó về phía cô gái và nói với người yêu rằng: ‘Xin đừng quên anh (forget me not) ’, rồi chàng buông mình trôi theo dòng nước.
Và cô gái với đóa hoa trong tay cũng không bao giờ quên được lời nói đó suốt cuộc đời mình. Và cũng vì vậy mà hoa Lưu Ly có cái tên là Forget me not. Để rồi sau này ,cũng từ câu chuyện lãng mạn đầy bi thảm đó dã để lại biết bao nhiêu vần thơ ca tụng loại hoa màu xanh thiên đường bé nhỏ ấy.
Hoa lưu ly tượng trưng cho sự thủy chung son sắt, đẹp mà buồn. Bản thân nó mong manh nhỏ bé, song lại mang trong mình tình yêu cao thượng và hi sinh cao cả.
5. Sự tích hoa mai
Ngày xưa có một cô gái tên Mai con một người thợ săn vốn rất gan dạ và can đảm. Năm lên mười bốn, cô gái đã được cha rèn luyện trở thành một nữ hiệp sĩ vô cùng tài giỏi và tinh thông võ thuật. Lúc ấy có một con yêu tinh đến quấy phá một làng nọ, dân làng treo giải ai giết được yêu tinh sẽ được thưởng trọng hậu. Thế là hai cha con lên đường giết yêu tinh. Sau khi giết được yêu tinh trở về, danh tiếng của hai cha con vang dội và truyền rao khắp nơi.
Vài năm sau người cha lâm bệnh nặng và sức khỏe ngày một yếu đi. Còn cô con gái thì đã bước qua tuổi mười tám, sức khỏe càng tăng lên gấp bội, võ thuật càng ngày càng tinh thông. Năm ấy yêu tinh rắn lại xuất hiện ở một vùng nọ và dân làng đến khẩn khoàn hai cha con đi giết yêu tinh. Trước khi con gái lên đường, người mẹ may cho cô một bộ đồ gấm màu vàng rất đẹp và cô gái hứa ngày trở về sẽ mặc bộ đồ vàng ấy cho mẹ nhìn thấy cô từ xa. Sau đó hai cha con trèo non lội suối tìm cho ra yêu tinh để tiêu diệt nó. Người cha vì sức yếu nên không phụ giúp được gì để cô con gái một mình chống chọi với yêu tinh. Nhưng cuối cùng cô gái cũng giết được nó. Nhưng rủi thay, trước khi chết, con yêu rắn đã vùng dậy dùng đuôi quấn và xiết chết cô gái.
Cảm thương trước tấm lòng hiệp nghĩa của cô gái cũng như sự khóc lóc van nài của người mẹ tội nghiệp nên ông Táo trong nhà đã khẩn khoản xin Ngọc Hoàng cho cô gái được sống lại và trở về với gia đình trong chín ngày. Thế là từ đó, cô gái được trở về nhà trong hình hài nguyên vẹn với gia đình trong chín ngày (từ 28 tháng Chạp cho đến mồng 6 Tết thì biến mất). Về sau khi cha mẹ và người thân của cô gái mất hết, cô gái không trở về nhà nữa mà hóa thành một cây hoa mọc bên ngôi miếu mà người dân đã lập nên để cúng bái cô. Thấy cây hoa lạ mọc lên bên miếu và cứ trổ hoa vàng suốt chín ngày Tết nên dân làng lấy tên cô gái đặt cho cây hoa ấy là cây hoa mai và chiết nhánh mang về trồng khắp nơi để trừ tà đuổi quỷ, mang lại may mắn cho gia đình mỗi độ xuân về, năm hết tết đến.
Những câu chuyện cổ tích hư cấu, song đồng thời cũng giúp những tác giả dân gian truyền tải thông điệp về sự bất diệt của cái thiện. Mượn hình ảnh của những loài hoa mà cổ vũ lòng người, kêu gọi mọi người giữ được bản chất thiện lương trong tâm hồn mình.
Thảo Nguyên