Một lão nhà giàu xưa có người con gái khá đẹp. Lão ta thuê một anh trai cày giúp việc. Anh trai cày này rất khỏe mạnh, thật thà. Lão ta muốn lợi dụng anh nên thường nói với anh rằng:
Cây tre trăm đốt
– Mày chịu khó làm ăn với tao cho đến nơi đến chốn, rồi tao sẽ gả cô cho mày.
Anh ta mừng lắm, ngày đêm ráng hết sức làm việc cho chủ không quản nắng mưa, không nài mệt nhọc sớm khuya gì cả.
Qua ba năm, nhà lão ta mỗi ngày một giàu. Con gái lão ta cũng đến tuổi trưởng thành. Bây giờ lão mới nghĩ bụng rằng: “Nhà mình giàu thế này mà gả con cho đứa ở thì chẳng những khổ con mà người ta lại chê cười nữa là khác”.
Nghĩ thế rồi lão ta lật lọng và định đem con gả cho con trai một lão nhà giàu khác vào hạng nhất nhìn trong làng. Anh trai cày vẫn đầu tắt mặt tối làm việc không biết gì cả. Đến hôm sắp cưới, lão ta còn lừa anh rằng:
– Mọi việc đã sẵn sàng. Bây giờ mày chịu khó lên rừng tìm lấy một cây tre trăm đốt về đây làm đũa ăn cưới, thì tao cho mày lấy cô mày ngay.
Anh trai cày vẫn tin là thật, lập tức vác dao lên rừng. Nhưng anh đi hết khu này đến khu khác, chẳng tìm đâu ra cây tre đủ trăm đốt. Anh ta buồn quá, ngồi bưng mặt khóc hu hu. Bỗng anh thấy một ông lão đầu tóc bạc phơ, da dẻ hồng hào, khoan thai chống gậy đến hỏi anh rằng:
– Làm sao cháu khóc? Nói cho lão nghe.
Anh trai cày lễ phép thưa rõ đầu đuôi câu chuyện. Ông lão nghe xong, bảo rằng:
– Cháu hãy đi chặt cho đủ một trăm đốt tre, mang lại đây, lão sẽ có cách giúp cho.
Anh vui vẻ làm y như lời, đưa về đủ một trăm đốt. Ông lão bảo anh đọc: “Khắc nhập, khắc nhập”.
Anh đọc ba lần như thế, thì một trăm đốt tre tự nhiên nối liền lại với nhau thành một cây tre dài trăm đốt. Anh mừng quá, quay lại định cảm ơn ông lão, thì ông lão đã biến mất. Anh ghé vai định vác về, nhưng cây tre dài quá, vướng cây rừng, không đưa đi được. Anh ngồi xuống bưng mặt khóc hu hu.
Ông lão lại hiện ra hỏi:
– Làm sao cháu khóc?
Anh ta nói tre dài quá không vác về nhà được. Ông lão bảo anh đọc: “Khắc xuất, khắc xuất”. Nói xong, ông lão lại biến mất. Anh nghe lời dặn, đọc ba lần câu trên thì cây tre tự nhiên rời ra từng đốt. Anh buộc làm hai bó, gánh về nhà.
Lúc anh về tới nơi, thấy hai họ đang ăn uống linh đình và sắp đến lúc rước dâu. Anh mới biết rõ là lão nhà giàu đã lừa anh và lén lút đem con gái lão gả cho người khác.
Anh giận lắm nhưng không nói năng gì cả, lẳng lặng đem trăm đốt tre xếp hàng nối đuôi nhau dưới đất. Sau đó anh lẩm bẩm đọc: “Khắc nhập, khắc nhập”. Tự nhiên một trăm đốt tre kia chắp liền lại thành cây tre dài lạ lùng.
Lão chủ thấy quái gở, chạy lại gần xem. Anh đọc luôn: “Khắc nhập, khắc nhập”. Lão ta dính liền ngay vào cây tre, không tài nào rứt ra được.
Lão thông gia thấy vậy chạy lại định gỡ cho nhà chủ. Anh đợi cho hắn tới gần, rồi cũng lại đọc: “Khắc nhập, khắc nhập”. Thế là hắn ta cũng dính chặt luôn vào cây tre.
Khách khứa thấy vậy, sợ hãi không ai dám đến gần nữa. Hai lão nhà giàu thông gia với nhau kia van lạy hết lời, xin anh ta thả ra cho và hứa trước hai họ sẽ gả cô con gái cho anh ngay hôm đó.
Lúc bấy giờ anh mới khoan thai đọc: “Khắc xuất, khắc xuất”. Tức thì cả hai lão kia rời khỏi cây tre và cây tre cũng chia thành trăm đốt.
Về truyện này, sau có câu ca rằng:
“Chê ta, rồi lại lấy ta,
Tuy là đứa ở, nhưng mà có công.”